Interview en verslag: Ine Kievits
Gepubliceerd op Geheugen van Zeist maart 2016
Piet Poelsma heeft 2 beroepen gehad, hij was opticien en eigenaar van de fotozaak in de Slotlaan in Zeist van 1968 tot 2000.
Naam: Piet Poelsma
Geboren: 9 augustus 1934 te Leeuwarden
Getrouwd met: Tiny Meijer van Putten
Kinderen: 4
Twee beroepen: opticien én eigenaar fotozaak in de Slotlaan in Zeist 1968 – 2000
De sociale betrokkenheid was heel groot in de beginjaren van mijn fotozaak waardoor ik regelmatig deelgenoot werd gemaakt van gebeurtenissen uit de levens van mijn cliënten. Ik genoot daarvan.
Voor wat betreft vakmanschap denk ik altijd met grote liefde terug aan het zelf op maat maken van brillenglazen met behulp van een brokkelmaat, een tangetje waarmee je kleine hoekjes, scherfjes zeg maar, van het glas afbrak tot je het kon slijpen zodat het in het brilmontuur paste.
Alle Poelsma’s komen van één stamvader in de tijd van Napoleon, de tijd dat de achternamen algemeen ingevoerd werden; de Poelsma’s zijn allemaal familie van elkaar. Dat is bijzonder.
We woonden in Leeuwarden: mijn moeder met haar 6 kinderen. Mijn vader is in 1941 overleden. Voorjaar 1946 vertelde de hoofdonderwijzer mijn moeder dat het goed voor me zou zijn op kostschool te gaan. Dat werd een kostschool in Zeist. Na de lagere school in Zeist volgde het gymnasium in Nijmegen. Ik woonde ook daar intern en vatte het idee op priester te worden. Dat stopte aan het eind van mijn schooltijd.
Waar het vandaan kwam, weet ik niet meer, maar ik schreef naar mijn moeder dat ik opticien wilde worden. Nee, een telefoon hadden we nog niet. Ik begon in een winkel in Leeuwarden als leerling-opticien, en verdiende er negen gulden en tachtig cent (4,46 euro) in de week.
Als gevolg van het feit dat ik 7 jaar op een internaat had gezeten, met de mogelijkheid daar om foto’s te ontwikkelen (wat ik reuze interessant en ook leuk vond) had het fotogebeuren ook mijn interesse. Wat dat was: foto’s ontwikkelen? Nou, je had een filmrolletje waar de foto’s op stonden die je ‘geschoten’ had. Dan stopte je het rolletje in een apparaat en werden de foto’s op fotopapier geprojecteerd waarna ze de weg van de drie baden volgden: ontwikkelbad, stopbad en fixeerbad. Daarna werden de foto’s te drogen gehangen. Dit alles gebeurde in een doka (donkere kamer).
Ik had het adagium: ik sta beter op twee pootjes dan op één poot.
Ik haalde mijn middenstandsdiploma en tijdens mijn anderhalf jaar durende dienstplicht begon ik al met de schriftelijke cursus opticien; er bestond geen school voor. Wel was er één dag per maand in gebouw Tivoli in Utrecht een bijles -/ probleembespreking dag.
Ik werkte in een optiekzaak in Heerenveen. Ik zette daar mijn diploma in de zaak zoals dat heette; de eigenaar had mijn diploma nodig om die optiekzaak te kunnen hebben. Daarnaast was het een fotozaak en zodoende heb ik toen mijn fotodiploma gehaald.
Toen mijn baas me wilde inzetten in een nieuw te openen filiaal van hem, voelde ik daar niets voor. En toen was het òf het een òf het ander. Hij zei toen: nou, en kreeg ik een brief thuis (aangetekend) dat ik met die en die datum ontslagen was. Ik kon in diverse zaken komen werken, maar ik kon daar niets overnemen dus daar had ik helemaal geen zin in.
Ik ging uitkijken naar een eigen zaak en vond drie mogelijkheden: Aalsmeer, Apeldoorn, Zeist. In Aalsmeer en Apeldoorn werd ik dan eerst nog in dienst genomen; in Zeist kon ik meteen een zaak overnemen.
In 1968 nam ik een fotozaak over aan de in Zeist, waarin ik na een kleine verbouwing ook een optiekgedeelte had. De eerste zeven, acht jaar ben ik nooit op vakantie geweest.
Het was niet gemakkelijk in het begin, want er kwamen bijna alleen kortingklanten van fotoclubs, TNO en personeelsverenigingen, noem maar op. Tot ik besloot dat dat niet meer kon. Ik plaatste een bordje boven de kassa: vanaf heden kunnen wij geen korting meer geven; daar kunnen we niet van bestaan. Service krijgt u volop. In heel korte tijd ging het toen beter. Het was verkoop van camera’s en toebehoren, inname filmpjes (ontwikkelen en afdrukken), pasfoto’s maken, het gebruikelijke. Ik had goed spul.
Een tijdje later nam ik de optiekzaak van Van der Weerd-Janssen over op de Slotlaan 252, tegenover de , en zette er mijn oudste zoon in die toen net in juni geslaagd was voor zijn opticiensdiploma. De naam was, en is Brilmode Zeist.
Later ging een van mijn andere zoons bij mij in de fotozaak werken. Bij Brilmode Zeist ben ik jaren betrokken en actief geweest en heb ik ook als opticien gewerkt.
Beide ballen in de lucht houden.
Het ontwikkelen van een kleurenfoto kostte toentertijd een uur. Dat is een lange tijd voor je het eindresultaat in het licht kunt bekijken, en bij een mislukte afdruk weer een uur. Dat was niet te doen, dat werkte niet. Toen kwamen er ontwikkelmachines voor kleur en deed ik de grote investering ze aan te schaffen. Ik was in Zeist de enige zaak die kleurenfilms ontwikkelde en afdrukte. We drukten vanaf die tijd fotowerk en alles zelf in kleur af, in een 1-uurservice.
Kleurenfotografie werd populair en zwart-wit raakte snel uit. Wie nog zwart-wit fotografeerde, was een liefhebber.
Het fotograferen werd steeds goedkoper en men huurde niet meer standaard een fotograaf in bij belangrijke gebeurtenissen zoals de huwelijksdag. Men ging het steeds meer zelf doen. De jaren zeventig tot en met negentig waren goede jaren voor de fotohandelaar.
Oh ja, toen had je ook de goede jaren van de polaroidfoto. Polaroid heeft nog bij het Berghotel in Amersfoort demonstraties gegeven, ergens rond 1974-1975. Polaroidfoto’s nam je en dan ontwikkelde het polaroidfototoestel deze foto’s vrijwel meteen. Via een schuifje onderaan het toestel kwamen de foto’s langzaam naar buiten geschoven. Het beeld op de foto werd pas na een tijdje zichtbaar. De firma Fuji heeft en verkoopt dit systeem nog steeds; Polaroid bestaat niet meer.
Nu is de fotozaak van mijn zoon de enige fotozaak in Zeist. Toen ik begon waren het er zeven, acht.
In deze wereld is heel veel meer veranderd dan in de camerawereld. Daar ging het hoofdzakelijk van zwart-wit naar kleur en later van analoog naar digitaal, met als gevolg van het maken van foto’s naar het maken van kiekjes, maar wist je dit? In 1968 mocht een opticien geen brilvoorschrift schrijven, alleen de oogarts mocht dat. Hij verbood je zelfs de oogsterkte op te meten; hij had het imperium.
Tegenwoordig laat de oogarts het doen van oogmetingen over aan de optometrist of zelfs de opticien. Ook brillenzaken hebben optometristen in dienst.
De opticien was vroeger een allround vakman. Dat beroep is nu uiteengevallen.
En dan die ontwikkeling van brillen, van harde contactlenzen, van zachte, zelfs met multi-focus. En de ontwikkeling van mallen voor brillenglazen waarin het brillenglas op maat gemaakt wordt, ontspiegeld en extra dun geslepen kan worden.
Ja, het optiekvak is veel gevarieerder, leuker en interessanter geworden dan het vroeger was door dit methodeslijpen en alle veredelingen. Andere materialen, andere glazen, andere tijd.
Ik werkte altijd graag maar toen ik 66 was, had ik het wel gezien. Ik voelde me toch een gevangene in mijn eigen winkel, want beschikbaarheid was troef. Als ik even weg moest, werd ik altijd gemist, want ik wist alles van de hoed en de rand.
Er kwam een drukbezochte afscheidsreceptie in Hotel Restaurant Oud London aan de Woudenbergseweg 52 in Zeist.
Nu heb ik tijd om terug te kijken op een mooie carrière en om bij voorbeeld onze grote tuin bij te houden. Zoals je ziet, houd ik van composities, kleuren en fleur.
NB Een dik jaar na mijn pensionering is de fotozaak verplaatst naar de overkant van de Slotlaan, waar de zaak nu nog altijd zit.
