Door R.P.M. Rhoen
Door de ligging in een bosrijke omgeving hebben zich sinds de 19de eeuw meerdere gezondheidsinstellingen voor kinderen in de gemeente Zeist gevestigd.
Een van de eerste was Bethanië aan de Slotlaan in 1873. Het Bethaniëplein is naar dat herstellingsoord voor verzwakte kinderen vernoemd. Er waren ook particulieren die zich met kinderzorg bezig hielden. Zo had juffrouw P. Visser rond 1900 op Montaubanstraat 20 een kinderpension in het pand Zomervreugde, thans Bene Sita geheten.
Toen het in het dorp drukker werd en minder groen, vestigden de instellingen zich aan de periferie van Zeist; zoals Bethanië aan de Verlengde Slotlaan en de Petrus Wertweijn Stichting aan het Laantje zonder Eind.
Het Centraal Israëlitisch Weeshuis voor Nederland te Amsterdam liet in 1910 in het nog jonge Bosch en Duin aan de Baarnseweg een vakantiekoloniehuis bouwen. In een villa aan de Biltseweg, ook in Bosch en Duin, werd in 1933 het kinderhuis Zonheuvel gehuisvest.
Begin jaren zestig was in Zeist en in de buurtschappen Bosch en Duin en Huis ter Heide een negental kindertehuizen gevestigd.
De dames G.A. Kramer en M.A. Kramer-Moll van Charante lieten in 1933 aan de Oranje Nassaulaan 71, hoek Jagersingel, aan de rand van het Zeisterbos het Jeugdherstellingsoord Zonneschijn bouwen.
Dat gebouw werd in 1952 gekocht door de Vereniging voor Katholieke Kinderuitzending in het Bisdom Haarlem. De vereniging wilde haar activiteiten in het naoorlogse Nederland uitbreiden met een kleuterhuis. Na een grondige verbouwing werd het kleuterhuis op 26 mei 1953 officieel in gebruik genomen. Op de voorgevel stond met grote letters de naam: Prinses Marijke kleuterhuis. Het was genoemd naar de jongste dochter van koningin Juliana.
Het kleuterhuis was bestemd voor kinderen van 1 tot 6 jaar. In het tehuis konden ongeveer 50 kinderen worden verpleegd. Zij werden er voor een periode van 6 weken opgenomen. In die tijd konden zij door goede verzorging en de gezonde boslucht weer op krachten komen. In de eerste tien jaar werden er circa 4.000 bleekneusjes verpleegd.
De visie op de kinderuitzending veranderde in de zestigerjaren. In het kleuterhuis Prinses Marijke werden voornamelijk alleen nog kinderen opgenomen op sociale en pedagogische indicatie. Zij verbleven gedurende een periode van 6 tot 12 weken in het tehuis om ‘op adem te komen’. Doordat het kleuterhuis geen AWBZ-status kreeg, kwam het in de financiële problemen. Op 31 december 1976 sloot het kinderhuis Prinses Marijke zijn deuren. In 2002 werd het pand gesloopt.
Het Gemeentearchief Zeist ontving in 2008 van een oud-verpleegster van het kinderhuis Prinses Marijke een fotoalbum ten geschenken. De foto’s geven een beeld van het kinderhuis tussen de jaren 1953 en 1957. De foto’s bij dit artikel zijn afkomstig uit dit historisch waardevolle album.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Schitterend Zeist 2008, nummer 17
