Distributiekantoor

Terug naar overzichtTerug naar overzicht
Distributiekantoor

Een distributiekantoor was de plaatselijke vestiging van de gemeente waar door middel van een bonnensysteem de rantsoenering van levensmiddelen en andere schaarse goederen werd georganiseerd. De laatste bonnenregelingen werden pas na 1950 ingetrokken. 

In Zeist was het distributiekantoor aan de 1e Hogeweg nummer 19, de ambachtsschool, waar nu het pand van V&D staat. De medewerkers hadden toegang tot bonnen die onderduikers hard nodig hadden. Immers, zonder bon geen voedsel. Er moesten dus wel ondergrondse activiteiten plaatsvinden, maar door wie en hoeveel?

Anthonius Gerardus Johannes Elskamp

1895-1944

Elskamp was een medewerker van het distributiekantoor in Zeist. Hij was daar betrokken in een groot netwerk van verzet ten behoeve van hulp aan onderduikers in nauwe samenwerking met de afdeling bevolking van de gemeente Zeist. Elskamp werd op 3 juli 1944 bij hem thuis gearresteerd door verraad van een NSB-er. De Sicherheitsdienst trof bij huiszoeking stapels bonkaarten aan. Elskamp kon de aanwezigheid van deze grote aantallen niet verklaren. Hij overleed in kamp Vught op 4 september 1944, vermoedelijk geëxecuteerd.

Eduard Franciscus La House

1919-1944

Eduard werd in 1944 textieldistributeur. Hij had een militaire achtergrond. In 1943 raakte La House betrokken bij de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers in Zeist. In september 1944 trad La House toe tot een knokploeg in Driebergen. Hij was betrokken bij wapendroppings, sabotageacties en een liquidatie. 

Op 2 december 1944 werd La House door de Nederlandse politie aangehouden op verdenking van het neerschieten van een boswachter in het bos achter de woning van zijn ouders. La House had deze verwond om te voorkomen dat hij zou worden aangehouden voor het illegaal kappen van hout. Hier was door de hongerwinter grote behoefte aan. Toen wapens bij hem werden gevonden, werd hij overgedragen aan de Sicherheitspolizei.

Op 17 december 1944 werd hij met vier anderen in Diemen gefusilleerd als represaille voor een aanslag door het verzet op een brug in de spoorlijn Amsterdam – Weesp. Hun lichamen werden in een massagraf begraven in de duinen bij Overveen.

(bron: www.eerebegraafplaatsbloemendaal.eu)

Johannes Reinier de Mildt

1924-1944

Jan de Mildt was zestien jaar toen de oorlog uitbrak. Hij werkte al als gemeenteambtenaar bij het distributiekantoor. Hoeveel kreeg hij mee van de extra bonnen en distributiestamkaarten aan onderduikers? In mei 1941 belandde hij achter de tralies, nadat hij illegale stencils had verspreid. De Mildt werd zeven weken vastgehouden in de Kriegswehrmachtgefängnis aan de Gansstraat in Utrecht.

Vanaf 1943 zette Jan zich in voor de verzetskrant Trouw.. Van zijn plaatsgenoot Jaap de Graaf, die economie studeerde aan de Amsterdamse Gemeentelijke Universiteit, kreeg De Mildt de kranten, die hij in Zeist rondbracht. Algauw werd hij ook in Amsterdam voor Trouw actief. Op het hoofdkwartier aan de Ruysdaelstraat verrichte De Mildt typ- en stencilwerk. Eind 1943, vlak voor kerst, viel de Sicherheitsdienst het adres aan de Ruysdaelstraat binnen. De Mildt werd meteen gegrepen en belandde in de SD-gevangenis in het Noord-Brabantse Haaren. Na negen maanden werd hij in juli 1944 naar Kamp Vught overgebracht. Op 5 augustus kwam hij voor het Polizeistandgericht en werd hij met andere Trouw-verspreiders ter dood veroordeeld.

Jan is op 20 jarige leeftijd op 9 augustus vermoord door een Duits vuurpeloton in concentratiekamp te Vught. 

(bron: www.nmkampvught.nl) 

Jacob Pomstra

1923-1944

Jacob was net als Jan de Mildt een heel jonge medewerker in het distributiekantoor. Hij overleed in Schwering (Kreis Husum) in 1944. Uit een getuigenverklaring van zijn broer in 1996 bleek dat Pomstra is verraden door zijn verloofde. Het zou niet met het distributiekantoor te maken hebben gehad.

Pieter Dirk Pool

1913-1993

Piet was sinds 1939 directeur van het distributiekantoor te Zeist en mede daardoor betrokken bij het verzet. Zijn huis aan de Ernst Casimirlaan kende een geheime schuilplaats voor soms wel 15 personen. In 1944 werd hij commies bij de gemeentesecretarie. Piet moest na de arrestatie van Elskamp onderduiken nadat de Sicherheitsdienst hem op het distributiekantoor wilde arresteren. Hij ontkwam aan deze arrestatie via een waarschuwing van de heer Banens. Hij is verder ondergedoken en persoonlijk door Siem de Man naar het zuiden gebracht, waar hij zich aansloot bij het Militair Gezag. Hij overleefde de oorlog en werd ambtenaar van de Burgerlijke Stand tot aan zijn pensioen in 1978. In 1984 ontving hij het verzetsherdenkingskruis.

Frans Viola

1918-1945

Frans was voedseldistributeur van beroep en bood thuis onderdak aan Joden. Vanuit zijn positie had hij toegang tot voedselbonnen en misschien zelfs distributiestamkaarten. Het is niet helemaal duidelijk op welke datum Frans Viola werd gearresteerd. Er zijn twee bronnen, de één zegt 26 juli 1944 en de andere bron zegt 23 september. Onduidelijk waar precies. Hij werd na verhoor naar kamp Vught overgebracht; het is niet helemaal duidelijk naar welke kampen hij gevoerd is, wel Bergen-Belsen. Frans overleed kort na de bevrijding op 20 mei 1945 in Rothenberg. 

In 1998 werden hij en zijn vrouw door Yad Vashem erkend als Rechtvaardige onder de Volkeren.

Wouter van Wijk

1913-1945

Wouter maakte deel uit van een groter netwerk van landelijk verzet, onder leiding van Siem de Man, de latere gewestelijk commandant van de Binnenlandse Strijdkrachten. Hij werd gearresteerd op 10 december 1944.