Door: Jaap Pos
Gepubliceerd op Geheugen van Zeist mei 2017
Op de hoek van de Kroostweg en Noordweg stond de kapperszaak van Johan Donze die samen met zijn medewerker Evert ervoor zorgde dat vele mannelijke bewoners van ‘De Kroost’ er geknipt en geschoren bijliepen.
Naam: Jaap Pos
Geboortedatum: 23 november 1934
Zelf woonde ons gezin aan de Koppelweg in huize ‘Bouwlust’ direct over de brug van de Biltse Grift. De laatste jaren van de lager school was ik groot voor mijn leeftijd en kapper Donze vond het wel wat dat ik in mijn vrije uren in de zaak kwam helpen.
Het begon dat ik direct uit school naar de zaak ging en dan de cliënten hielp met het aankopen van sigaren, shag en sigaretten. En ook voor het afrekenen van het scheren en/of knippen. Het bespaarde de kapper zelf een behoorlijke tijd. Ik kreeg een extra zakcentje en een pakje sigaretten per week. Ja, zo ben ik al heel vroeg begonnen met het roken, waar ik nu de gevolgen van ondervind. Ik herinner me nog goed de toen gangbare merken zoals: Vlag, Bonstreet (3 paardjes), Old Mac, Turmac, Players en verschillende andere.
De kapperszaak was door de weeks open tot zeven uur ’s avonds, maar zaterdags tot op zijn vroegst tot 22.00 uur. Verschillende vaste klanten gingen dan eerst naar het café en hadden soms merkbaar een flinke borrel op voordat ze zich realiseerde dat ze er voor de zondag toch netjes uit moesten zien.
Iedere vaste klant had onder de werkbladen van de kappers een eigen laatje met scheermes en kwast, en verschillende andere attributen.
In het begin (nog maar incidenteel), vroeg er wel eens een klant: “Zeg, dat jong kan toch wel vast beginnen met inzepen?” Maar al snel werd het een gewoonte dat ik dit bij alle mannen voor het scheren deed. Ook na het scheren werd ik ingeschakeld bij het verder afwerken van het gezicht met aluin, pitralon of vinaigre, middelen om de huid te beschermen. Ook het kammen van de haren en het uitscheren van nekharen werd al snel door mij gedaan.
De eerste klant die ik geheel mocht knippen was mijn vader, maar verder dan hij en enkele kleine kinderen ben ik nooit gekomen. Het scheren met zo’n echt groot kappersscheermes heb ik gedaan bij kapper Donze zelf en hij zag mij al een goede kapper worden.
Toch heb ik heb voor een ander vak gekozen, het altijd boven iemands
adem te moeten werken (vooral bij diegene die eerst bij het café waren geweest) trok me niet aan.
Maar ik genoot van verhalen die ik de grote kerels hoorde vertellen. Vaak snapte ik de clou niet eens, maar lachte maar mee. Ik herinner me nog het verhaal dat iemand vertelde dat een jongetje nog graag een broertje of zusje wilde hebben. Zijn vader zei toen: “Hier heb je wat zaad, leg dat maar in de vensterbank, misschien komt de ooievaar er wel op af.” Toen er weken later een kindje bij de buren werd geboren sprak de jongen: “Geen kunst met het zaad van mijn vader!”
Dit verhaal vertelde ik bij alle bezoeken van de familie in geuren en kleuren. Ik zag alleen dat mijn vader en moeder zich geneerden en graag zouden zien dat ik me mond zou houden, terwijl ik me van geen kwaad bewust was.
Van de vaste klanten herinner ik er nog een tiental, die ik zo nog bij naam zou kunnen noemen.
De periode dat ik bij kapper Donze heb mogen werken heeft toch wel een 1,5 jaar geduurd en speelde zich af in de jaren 1946/1947.
Mijn docher, Coby Pos, die nu op de Koppelweg 81 woont (het voormalige huis van mijn ouders) heeft ervoor gezorgd dat ik weer contact hebt gekregen met de oudste zoon, Adriaan, van kapper Donze. Hij kon mijn verhaal deels bevestigen, omdat hij enkele jaren later in de gelijke situatie had verkeerd. Hij ging ook helpen in de zaak van zijn vader. Hij was toen waarschijnlijk nog jonger en in kleiner dan ik toen was, omdat hij soms bij een klant op schoot mocht zitten om hem te kunnen inzepen.
Het pand van de kapperszaak bestaat nog steeds al is het nu geheel een woonhuis geworden. Het is niet meer voor te stellen dat dit de vroegere kapsalon is geweest. Voor mij echter een periode in mijn leven die, ondanks mijn leeftijd, nog goed in mijn geheugen ligt en waar ik met genoegen aan terug denk.
