Terug naar overzichtTerug naar overzicht
Willem Schmidt - verzetsstrijder

Willem Schmidt beschikte over twee zeer belangrijke eigenschappen die hem uitermate geschikt maakten voor verzetswerk, namelijk koelbloedigheid en geslotenheid.

Mededeling Nederlandse Roode Kruis - 2 oktober 1947

“… Tot mijn leedverwezen rust op de plicht u mede te deelen, zij het wellicht ten overvloede, dat bij mijn bureau via het Nederlandsche Roode Kruis te Berlijn het officieele overlijdensbericht is binnengekomen van Willem Schmidt, geboren 19 november 1921 te Apeldoorn. Het verscheiden heeft plaatsgevonden op 5 januari 1945 te Sonnenburg door de S.S. gefusilleerd…”

Aldus de hoofdinhoud van de brief van het Ned. Roode Kruis d.d. 2 oktober 1947.

Willem Schmidt - particuliere collectie

Koelbloedig en gesloten

Volgens hen die Willem Schmidt hebben gekend, beschikte hij over twee zeer belangrijke eigenschappen welke hem uitermate geschikt maakten voor verzetswerk, namelijk koelbloedigheid en geslotenheid. Er vielen vooral in de eerste jaren van de bezetting vele goede verzetsstrijders door loslippigheid en interessant-doenerij van anderen. Dit geldt misschien voor veel medewerkers in het verzet, maar in ieder geval niet voor Willem Schmidt. Velen kenden hem oppervlakkig, maar het was slechts een enkeling die hem leerde kennen.

Eenvoudig begin

Ook heeft het degenen die hem beter kenden wel eens verbaasd, dat hij niet bij de landelijke knokploegen heeft gewerkt (overvallen op distributiekantoren, gevangenissen en dergelijke). Het begin was allemaal, zoals voor velen, heel eenvoudig. Hij hielp mee met de verspreiding van verzetslectuur en na januari 1943 was dat vooral het maandblad Trouw. Dit op het eerste gezicht vrij eenvoudige werk leverde heel wat spannende momenten op. Vooral wanneer hij met een vriend met een groot aantal Trouw-nummers of zetsel voor die krant op weg was. Er waren in die tijd veel en intensieve treincontroles van de S.D (= de afkorting van Sicherheitsdienst, geheime inlichtingendienst van de SS). Leek hem de zaak juist en was het tegen de bezetter gericht dan kon men op Willem Schmidt rekenen. Wat heeft hij niet vele studenten bezocht ten tijde van de loyaliteitsverklaring. Onstuitbaar was hij in het een ieder het tekenen van deze verklaring te ontraden.

Mislukte aanslag

Ook was het op een gegeven moment noodzakelijk een beruchte N.S.B.-politieagent uit Zeist te elimineren. Het lukte jammer genoeg niet en deze agent heeft veel kwaad gedaan, maar toch heeft Willem Schmidt daarvoor op een stil gedeelte van de Arnhemse Bovenweg, samen met een vriend en slechts gewapend met een pistool, op wacht gelegen om deze politieambtenaar neer te schieten. Volgens de Schmidt verstrekte gegevens zou deze man hier beslist ’s avonds langskomen.

Bij een poging in juli 1943 om naar Engeland uit te wijken bleef hij in Rijssel in Noord-Frankrijk steken, waar hij in aanraking kwam met het pilotenwerk. Doel hiervan was om gestrande piloten naar Engeland, of na de invasie van 6 juni 1944 door de geallieerde linies heen te brengen.

Pilotenroute

Vanuit Amersfoort of Zeist ging zo’n “transport” veelal via Tilburg, Hilvarenbeek, Baarle Nassau, Esbeek, Turnhout, Antwerpen, Brussel en Tourcoing. Plaatsen, die naam maakten in de geschiedenis van de pilotenhulp. Meestal geschiedde het vervoer per trein. De piloot of piloten werden in een compartiment geplaatst en de begeleider ging in een ander zitten, maar zodanig, dat hij de piloten nog wel kon zien en eventueel te hulp komen bij moeilijkheden. Bij de grens nam meestal de Hollandse marechaussee de piloten over en bracht ze over de grens tot Turnhout, waarna de begeleiders hen weer overnamen. Inmiddels hadden die begeleiders vervalste Nederlandse legitimatiebewijzen vervangen door even zo valse Belgische papieren.

Na zijn arrestatie werd Willem Schmidt overgebracht naar de gevangenis van St. Giles te Brussel.

N.S.B. verafschuwd

Eveneens uit de stukken van het proces blijkt hoezeer hij het nationaal socialisme verafschuwde en met grote fierheid heeft hij tijdens de verhoren en later voor de rechters verklaard, dat hij in volle bewustzijn tegen de Duitse bezettende macht heeft gestreden en alle gevolgen daarvan ook aanvaardde.

De verdienste van Willem Schmidt voor de pilotenhulp werd door Amerika erkend door de postume toekenning van de ‘Medal of Freedom’ op 12 maart 1947.

In het gedenkboek van de S.S.R. (Societas Studioscrum Reformatorum), waarin een artikel aan Willem G. Schmidt is gewijd, komt onder andere het volgende naar voren:

“De strijd voor onze geestelijke vrijheid is wel het grondmotief van mijn verzetswerk te noemen, wat eens tot uiting kwam in een gesprek over staatkundige hervormingen, nodig na de bevrijding van ons land: “Voor staatkundige hervormingen vecht ik niet en voor politiek interesseer ik me niet, maar ik vecht opdat mijn kinderen eens in vrijheid zullen kunnen leven”.

Straatnaam

Op 20 oktober 1952 is Willem Schmidt geëerd met een straatnaam: Willem Schmidtlaan.

Bron

Nieuwe Zeister Courant 1968 ?