Het Geheugen van Zeist probeert de verhalen over de historie onder de aandacht te brengen. Dat kan op allerlei manieren: rondleidingen, exposities, publicaties en… een gevelkunstwerk. Met het kunstwerk op de Wilhelmina van Essenlaan in Den Dolder hopen we nieuwe doelgroepen te bereiken en de identiteit van het dorp te versterken.
De afbeelding vertelt het historisch verhaal van Den Dolder: De duif en de zeepbellen verwijzen naar zeepfabriek De Duif, die begin 20e eeuw aan de basis heeft gestaan van de ontwikkeling van het dorp. In de bellen zijn de andere pijlers van Den Dolder zichtbaar:
Christoph Pleines zoekt in 1902 ruimte voor zijn nieuwe zeepfabriek De Duif. Hij kiest voor de heide bij de spoorhalte Dolderscheweg. De grond is goedkoop, de kans op stankoverlast is klein en het spoor kan personeel en goederen vervoeren. Vijf maanden later staat er al een werkende fabriek. Het is jarenlang de grootste werkgever van de gemeente Zeist. Inmiddels is de fabriek verhuisd en overgenomen door Unilever. In de merknaam Dove leeft De Duif echter nog altijd voort. Het terrein wordt nu gebruikt door Remia. Bekijk de mini-documentaire van ‘Wij zijn Zeist’ over de totstandkoming van het gevelkunstwerk.
De Utrechtse Heuvelrug staat bekend om haar bossen. Maar die bossen staan er pas kort. Het oorspronkelijke landschap rond Den Dolder bestaat uit woeste heidegronden met een paar zandpaden, waar vrijwel niemand woont. Tot in de 20e eeuw blijft dat zo. Dan begint de ontginning van het gebied en de ontwikkeling van het dorp.
Christoph Pleines (1857-1936) is een van oorsprong Duitse ondernemer. Nadat zijn zeepfabriek in Amersfoort in 1902 is afgebrand, mag hij deze daar niet meer herbouwen. Hij kiest voor het huidige Den Dolder als nieuwe locatie. Pleines is van groot belang voor de ontwikkeling van het dorp. Hij zorgt onder meer voor woningen voor zijn werknemers, een boerderij, een school, een postkantoor en een begraafplaats.
De Willem Arntsz Hoeve staat symbool voor een nieuwe leer in de psychiatrie aan het begin van de 20e eeuw. Patiënten moeten niet langer worden weggestopt in dolhuizen, maar verdienen een behandeling waarin ruimte is voor arbeidstherapie en contact met de natuur. Het terrein van de Willem Arntsz Hoeve staat vol monumentale gebouwen en vormt een prachtig ensemble.
Den Dolder bestaat in 1895 slechts uit enkele huisjes met een stopplaats voor de trein, niet veel meer dan een aarden wal. De buurtschap groeit begin 20e eeuw sterk met de komst van de zeepfabriek en de Willem Arntsz Hoeve. Daarom wordt in 1913 het huidige eilandstation gebouwd.
Wethouder Fluitman onthulde op 7 juli 2021 de muurschildering De Duif in Den Dolder. Bekijk de korte impressie van de onthulling op youtube.
Dit gevelkunstproject is tot stand gekomen door de inzet van:
Begin 2021 heeft het projectteam aan drie kunstenaars gevraagd om een schetsvoorstel te maken. Daaruit is het idee van Tim Rodermans van Surfing4art.nl geselecteerd om te ontwikkelen tot het beeld dat in juni 2021 is gerealiseerd. Bij de afweging is rekening gehouden met de locatie aan de Wilhelmina van Essenlaan qua omvang, stijl en kleurgebruik. Voor een woonwijk maak je immers andere keuzes dan in een ruig haven- of industriegebied.
Het kunstwerk is financieel mogelijk gemaakt door:
