Terug naar overzichtTerug naar overzicht
Roeland, oorlogskind 1940-1945

Door: Petra Koek

Janny Roeland was 8 jaar oud toen de Tweede Wereldoorlog begon. ‘Bonken op de deur, vader opgepakt: daar ga je van bidden’.

Paspoort

Naam: Janny Roeland Hartkamp
Geboortedatum: 10 december 1931 in Dordrecht. Ik was 8 jaar toen de oorlog begon.
Gezin: vader, moeder, broer en oma
School: ik zat in de 3e klas toen de oorlog begon.

Janny Roeland: In het begin merkte je niet zoveel van de oorlog. Er waren geluiden van geweren en verderop waren huizen kapot geschoten. Later werd een gedeelte van onze school gebruikt door de Duitsers. Daar verzamelden ze mensen die opgepakt waren. Een hek deelde het schoolplein toen in tweeën. Toen zagen we dus elke dag Duitsers. Een onderwijzer was NSB-er. Die stond vaak met de soldaten te praten bij het hek. Akelige sfeer.

Janny Roeland Hartkamp - fotograaf: Sven Jaeger
Janny Roeland 5 jaar oud
Familie

Wat merkte u thuis van de oorlog?
Mijn vader hoefde lange tijd niet naar Duitsland. Maar aan het eind van de oorlog kreeg hij toch een brief dat hij zich moest melden. Hij was maagpatiënt maar kwam gezond en blozend terug in 1945. Hij had enkele maanden in Limburg – waar het al vrede was – gelogeerd bij mensen die hem goed te eten hadden gegeven!

Toen mijn vader in Duitsland zat, heeft mijn broer een keer een boom omgezaagd voor brandstof. Hij werd direct opgepakt. Mijn moeder en oma hebben hem weer vrij gekregen. Oma woonde bij ons in huis. Zij liep met illegale krantjes in haar schoenen (verstopt om rond te brengen). Ze had dikke benen en kon moeilijk lopen maar toen er een keer een Duitser aan de deur was, sprong ze zo over de heg. Ze is nooit gepakt.

Honger

Hebben jullie veel honger geleden?
Mijn vader maalde graan in de koffiemolen en bakte daar brood van. Hij was bakker. We maakten van suikerbieten en bessensap ‘echte’ stoofpeertjes! Op een dag had mijn vader met andere mannen bij boeren in de Biesbosch om eten gevraagd. Hij heeft toen ook kolen en groente gestolen. Dat vond ik, als kind, zo oneerlijk! We hadden ook dikke konijnen, Vlaamse reuzen die we opaten. Geen enkele moeite mee.

Duitsers

Zaten er ook Duitse soldaten bij u in huis?
Als je een plakkaat: ‘Besmettelijke ziekte’ voor het raam kon plakken, kreeg je geen inkwartiering van Duitse soldaten of ongewenst bezoek.

Vrijheid

Wat betekent vrijheid voor u?
Vrijheid betekent heel veel! Asielzoekers die hier worden opgesloten als misdadigers, daar kan ik niet tegen. Vind ik vreselijk. Vrijheid is van grote waarde. Ook de vrijheid van meningsuiting. Dat je voor je mening mag opkomen! Maar dat betekent niet dat je maar alles mag zeggen waardoor je een ander zou kunnen kwetsen. Blijf voor je eigen mening staan, ook als anderen het niet met je eens zijn!

Interview met Janny Roeland door Yda en Derk - fotograaf: Sven Jaeger
Janny Roeland samen met Yda - fotograaf: Sven Jaeger
Interview door schoolkinderen in 2015

Door: Yda en Derk de Jong

Op straat meer Duitse soldaten dan Nederlandse mensen

Als mevrouw Roeland thuis was, hoorde ze af en toe schoten en als ze naar buiten ging zag ze heel veel meer Duitse soldaten dan Nederlandse mensen.

Mevrouw Roeland zat op school. De ene helft werd ingenomen door de Duitsers. De andere helft kon worden gebruikt als school, maar soms maar halve dagen en soms helemaal niet. Er kwamen ook vaak Duitse soldaten aan de kant waar nog wel les werd gegeven.

De familie van Mevrouw Roeland hoefde eigenlijk niet onder te duiken. Alleen toen haar vader eten ophaalde van een boerderij werd hij door de Duitsers gezocht en moest hij onderduiken.

Op een dag werd er een brief bezorgd van Duitse soldaten dat haar vader mee moest vechten in het Duitse leger. Toen werd hij midden in de nacht op gehaald maar later weer vrijgelaten.

De oma van mevrouw Roeland bezorgde stiekem de illegale kranten bij mensen in de wijk. Die illegale kranten deed ze in haar schoenen en ze deed net alsof ze heel moeilijk liep. Maar als er Duitse soldaten haar wilden spreken, sprong ze zo over de heg bij iemand in de tuin. En vluchtte weg.