Hier vindt u de betekenis van alle straatnamen uit de gemeente Zeist beginnend met de letter D.
Dagpauwoog
Dahliastraat
Daltonlaan
Dalweg
Dassenlaan
Deltapad
Dennenburg
Dennenweg
Descarteslaan
Dierenriem
Dijnselburgerlaan
Dijnselweg
Distelvlinder
Dolderseweg
Doornlaantje, Van
Dorpsplein
Dorpsstraat, 1e
Dorpsstraat, 2e
Doudart de la Gréehof
Douglaslaan
Dreef, De
Dreeslaan, Dr. Willem
Driebergseweg
Duifhuis
Duinweg
Duivenhorst
Duurenlaan, Johannes van
Dwarsweg
Den Dolder
Op 10 augustus 2009 is op het terrein van Altrecht de naam Dagpauwoog toegekend aan een nieuwe straat. De vlinder bevindt zich in het logo van Altrecht. Na contact met de vlinderstichting is er gekozen voor vlindernamen die voorkomen op het terrein. Andere namen die zijn toegekend; Citroenvlinder, Distelvlinder, Vuurvlinder en Eikenpage.
Zeist
Op 8 mei 1967 genoemd naar het Dalton-onderwijs, dat omstreeks 1920 in de Verenigde Staten is ontwikkeld door Helen Parkhurst in het plaatsje Dalton (Massachusetts).
Het Dalton-onderwijs wordt gekenmerkt door de vrijheid die aan de leerlingen wordt gegeven, door het stimuleren van de samenwerking tussen hen onderling en door individualisering en differentiëring van het onderwijs.
Zeist
Bij schrijven van 18 juli 1910 deelde de N.V. Schaerweijder Bosschen aan burgemeester en wethouders van Zeist mede, dat vanaf die datum voor het openbaar verkeer was opengesteld: ‘De Dalweg, lopende van de Schaerweijderparklaan (Boulevard) naar de Bergweg’. De naam Dalweg houdt verband met de ligging van deze weg ten opzichte van de Bergweg. De Dalweg werd eigendom van de gemeente, ingevolge raadsbesluit van 10 november 1921.
Den Dolder
Voor een in 1990 in Den Dolder uitgevoerd woningbouwplan is een nieuwe weg aangelegd vanaf de Dolderseweg die, versmald tot fiets/voetpadbreedte, aansluit bij de voetgangers/fietsbrug over de Nieuwe Dolderseweg en in het bijzonder naar het Deltahuis van de Willem Arntsz Hoeve. Gezien de relatie van het bouwplan met de Willem Arntsz Hoeve heeft de gemeenteraad op 1 oktober 1990 aan deze weg de naam Deltapad gegeven.
Huis ter Heide
Op 20 december 2011 is aan één van de nieuwe straten op het terrein van Beukbergen de naam Dennenburg gegeven. Dennenburg is een buitenplaats in de provincie Utrecht (Driebergen). Er is voor de namen van buitenplaatsen gekozen, zodat de namen passen bij de naam Beukbergen, ook een buitenplaats.
Zeist
Op 8 augustus 2000 is aan één van de nieuwe wegen in het Lyceumkwartier de naam Decarteslaan gegeven. René Descartes (1596-1650) was een Frans mathematicus en wijsgeer, de grondlegger van de moderne filosofie. Via de twijfel aan alles kwam hij tot de overtuiging, dat één ding zeker was, namelijk dat hij twijfelde, dus dacht. Vanuit dit “cogito, ergo sum” (ik denk, dus ben ik) kwam hij tot zijn vertrouwen in de rede en zijn rationalisme. Descartes’ invloed op de moderne wijsbegeerte, maar ook op de meet-, natuur- en geneeskunde is moeilijk te overschatten. Hij bracht vele jaren van zijn leven door in Nederland.
Huis ter Heide
Op 8 arpil 2009 is aan één van de straten in de nieuwe woonwijk Sterrenberg de naam Dierenriem gegeven. De namen zijn gekozen door Stichting Abrona, omdat er op het terrein ook mensen met een verstandelijke beperking wonen en zij moeten de namen kunnen begrijpen. Aan de Dierenriem staat een kinderboerderij.
Zeist
Op 6 februari 1956 is deze – achter het openbaar slachthuis en de Gerofabriek aangelegde – weg Dijnselburgerlaan genoemd omdat daar vroeger de oude oprijlaan van het landgoed ‘Dijnselburg’ liep.
Zeist
Genoemd naar het landgoed ‘Dijnselburg’ te Huis ter Heide. Op 2 april 1277 wordt het toenmalige ‘Dinslo’ genoemd in een oorkonde, waarbij de bisschop van Utrecht, Jan I van Nassau, zijn maarschalk Sweder gelast om de priorin en het Vrouwenklooster van Oostbroek te beschermen in het ongestoord bezit van de tienden van 9 hoeven lands behorenden tot het goed ‘Dinslo in ’t Rintvelt’, die hij terwille van zijn zieleheil en dat van zijn voorgangers aan haar heeft geschonken (rint is het middel-nederlandse woord voor rund). Zie Bronnen van Zeist, deel I, bladzijde 23 en 24.
In later tijd werd ‘Dinslo’ blijkbaar ook ‘Dinslaeken’ genoemd. In de Leidse dissertatie van professor dr. W. van Iterson (1897-1973) De historische ontwikkeling van de rechten op den grond in de provincie Utrecht, deel II, vindt men een reproduktie van een kaartje uit het jaar 1594, waarop terzijde van de weg van Utrecht naar Amersfoort, aan de ene kant het ‘Panhuis’ (de ‘Pan’) en aan de andere kant ‘Dinslaeken’ staat aangegeven. Daar aan deze bosweg enige grafheuvels zijn gelegen en de naam ‘Dinslo’ of ‘Dingsloe’ kan wijzen op een oude ding- of rechtplaats, is deze weg stellig zeer oud. De Dijnselweg werd in 1853 Grafweg genoemd. Aan het eind van de vorige eeuw werden de woningen aan het begin van de Dijnselweg aangeduid met ‘Het Hof van Brussel’, naar de toenmalige bewoner van wijk D 224, Jan van Brussel (1851-1920).
Den Dolder
Op 10 augustus 2009 is op het terrein van Altrecht de naam Distelvlinder toegekend aan een nieuwe straat. De vlinder bevindt zich in het logo van Altrecht. Na contact met de vlinderstichting is er gekozen voor vlindernamen die voorkomen op het terrein. Andere namen die zijn toegekend zijn; Citroenvlinder, Dagpauwoog, Vuurvlinder en Eikenpage.
Huis ter Heide / Bosch en Duin / Den Dolder
De Dolderseweg, lopende vanaf de Amersfoortseweg tot de Soestdijkerweg, is als verlenging van een der paden uit 1653 in 1860 aangelegd door een commissie van administratie, onder voorzitterschap van mr. W.D.F. Schas, burgemeester van Zeist. Zoals gebruikelijk, werd bij de vergunning voor de aanleg van deze ‘Kunstweg’ tevens toestemming verleend voor het heffen van tolgelden. De tol stond ongeveer ter hoogte van hotel ‘Hiensch’ en werd gedurende vele jaren bediend door Andreas Fox, naar wie ook een straat in Den Dolder is genoemd. Op 11 oktober 1904 besloot de gemeenteraad het beheer en het onderhoud van de Dolderseweg met ingang van 1 januari 1905 over te nemen. Het besluit om de tolheffing te handhaven werd op 26 oktober 1904 ongedaan gemaakt, toen de gemeenteraad overeenkomstig het voorstel van het raadslid J. Blooker besloot de tol met ingang van 1 januari 1905 af te schaffen.
Over de naam Den Dolder schrijft de heer G.J. Uitman in het boek Wat zeggen onze aardrijkskundige namen?, Assen, 1954, pagina 48, het volgende: ‘Den Dolder-Dolder ontstond uit Dolre, Dulre-kan samenhangen met de benamingen Dollart en Dullaert, inhammen in zee in Groningen en Zeeland. Uit 1524 dateert een Dollaert bij het kasteel Duurstede. Het oudfries kent dollert, in de betekenis van groot gat in de grond, kom, laagte, poel. Dit woord ontstond uit dole, dol = del, gracht, poel. Al bestaat in de tegenwoordige buurtschap bij Zeist geen poel meer, drassig terrein kan aanwezig zijn geweest op of nabij het buiten van deze naam. Dat een naam, die feitelijk niet meer van toepassing is, toch blijft bestaan, is heel gewoon bij geografische benamingen. Zo komt in West-Vlaanderen Dullaert veelvuldig voor als benaming van een hofstede of stuk land, in een paar gevallen inderdaad als de benaming van een voormalige poel (Beekman-Moerman)’. Een gracht of sloot, de ‘Dolte’ geheten, vindt men zowel in Workum als in Oppenhuizen (Friesland).
Zeist
Op 1 oktober 1984 werd de naam Van Doornweg ingetrokken, omdat deze weg tengevolge van een reconstructie van wegen in het centrum werd opgeschoven naar het verlengde van de Antonlaan. Daardoor onstond één rechte weg, waaraan de naam Antonlaan is gegeven. De in het verlengde van de Krugerlaan aangelegde wandelstraat gelegen nabij de voormalige Van Doornweg kreeg de naam Van Doornlaantje. De Van Doornweg was op 12 november 1896 genoemd naar Gijsbertus van Doorn (1828-1903), ter gelegenheid van zijn veertigjarig jubileum als gemeenteopzichter. Onder zijn leiding werden de meeste wegen in het centrum van Zeist verhard. Hij was van 1865 – 1903 tevens opzichter in dienst van de commissie van administratie over de Macadamweg van Zeist naar Huis ter Heide (de huidige Montaubanstraat, Voorheuvel, Bergweg en Prins Alexanderweg).
Zeist
De Dorpsstraat (in de Verordening tot verdeling der gemeente Zeist in wijken van 24 april 1895 voor het eerst officieel aangeduid als 1e en 2e Dorpsstraat), is één der oudste wegen van Zeist. Uit diverse stukken blijkt dat de Dorpsstraat in de middeleeuwen reeds bestraat was. In een in het Latijn gestelde oorkonde van 27 mei 1368 is sprake van de ‘Strata de Zeyst’ en in een andere oorkonde van 7 oktober 1403 van ‘den goede, geheten Zeysterstrate’ (Zie Bronnen van Zeist, deel I, respectievelijk bladzijde 60 en 131). Uit de wijkindeling van 4 september 1851 blijkt, dat de Dorpsstraat toen liep vanaf de tolboom van de Utrechtseweg ter hoogte van de Van Reenenweg tot de molen van Blank aan de Driebergseweg, hoek Molenweg. In de middeleeuwen werd de hele weg van Zeist naar Driebergen (de huidige Dorpsstraten, de Driebergseweg en de Hoofdstraat in Driebergen) zowel Zeysterstraat als Hoenderstraat genoemd. In een verkoopakte van 6 augustus 1879, verleden voor notaris A. Vosmaer wordt gesproken van de 2e Dorpsstraat of Voorstraat. Op een in 1959 van een der bewoners van de 2e Dorpsstraat ontvangen verzoek om de zijns inziens denigrerende naam Dorpsstraat te wijzigen in bijvoorbeeld Utrechtsestraat, hebben burgemeester en wethouders afwijzend beschikt en bleef deze vertrouwde naam voor onze ‘stad in het bos’ behouden . IC. Dekker, Het Kromme Rijngebied in de Middeleeuwen (bladzijde 471).
Zeist
Op 5 april 1993 is aan de nieuwe weg ter ontsluiting van een bouwterrein nabij de Van Reenenweg en liggend nabij de schrijversbuurt de naam Doudart de la Gréehof gegeven. Marie Louise Frederica Catharina Doudart de la Grée (1907- 1981) woonde en werkte ruim vijftig jaar in Zeist. In die jaren schreef zij niet alleen, maar was zij ook actief betrokken bij het culturele leven in Zeist. Zij publiceerde een groot aantal romans waarvan het boek ‘Zondaressen’ het meest spraakmakend is geworden. Van de vele toneelstukken die zij schreef is de monoloog ‘Het fenomeen’ over het leven van de kunstschilder Han van Meegeren de bekendste. Marie Louise Doudart de la Grée was een enthousiaste medewerkster en bezoekster van het Klein Slottheater in Zeist. Ze was ook één van de oprichters van de Zeister Literaire Kring.
Bosch en Duin
Op 9 januari 1989 is aan de nabij de Populierenlaan aangelegde weg de naam Douglaslaan gegeven omdat de douglas, een Amerikaanse spar, in het gebied van Huis ter Heide veel voorkomt. De naam is ook in overeenstemming met de straatnamen in deze omgeving.
Zeist
Op 12 juni 1995 is aan één van de vier nieuwe straten in het Staatsliedenkwartier de naam Dr. Willem Dreeslaan gegeven. Willem Drees (1886 – 1988) staatsman, was van 1907-1919 stenograaf bij de Staten-Generaal. Daarnaast had hij voor de S.D.A.P. zitting in de Haagse gemeenteraad. Van 1919-1933 was hij wethouder. In 1933 werd hij lid van de Tweede Kamer. Tijdens de bezetting, waarvan hij één jaar als gijzelaar in Buchenwald doorbracht, was hij illegaal werkzaam.
Na de bevrijding was hij een der leidende figuren van de politieke vernieuwingsbeweging waaruit de Partij van de Arbeid voortkwam. In juni 1945 formeerde hij samen met Schermerhorn het kabinet van herstel en vernieuwing waarin hij minister van Sociale Zaken werd. Hij bleef in functie tijdens het eerste kabinet Beel (1945 1948) en bracht in 1947 de Noodwet Ouderdomsvoorziening tot stand. Van 1948 – 1958 was Drees minister-president. Hij werd daarna minister van Staat en trok zich uit het politieke leven terug.
Zeist
De Driebergseweg, voorheen ook Benedenweg genoemd, was de oude kerkweg voor de in Driebergen en Rijsenburg wonende parochianen, die tot na de reformatie tot het Kerspel Zeist behoorden. Dat de Driebergseweg ook Kerkweg genoemd werd moge blijken uit de volgende verklaringen, die tijdens een rechtskwestie over de vraag of de (Arnhemse) Bovenweg dan wel de (Driebergse ) Benedenweg vanouds de Heerweg was, werden afgelegd. Op 18 december 1566 verklaarde Pauwel Peterss, oud 76 jaar (en op 25 februari 1567 bevestigde Andries Adriaensz, oud 74 jaar), dat het hun bekend was dat zij altijd gehoord hadden, ‘Dat den Heerwech tusschen Wytrecht en de Reenen boven aen den berch heenen ghaet (Dus dat de Heerweg de hoger gelegen Arnhemse Bovenweg was; V.) ende den benedenwech van ouden heercomen ende oock noch altijt die Kerckwech gheheten is’ (Zie Bronnen van Zeist, deel 11, bladzijde 130-133).
Overigens is deze weg, evenals de Utrechtseweg, eeuwenlang een secundaire zandweg geweest, die pas in het begin van de negentiende eeuw bestraat is. In de raadsvergadering van 29 oktober 1896 wordt gevraagd om de Stationsweg of Driebergseweg naar het station beter te verlichten nu er aan die weg meer en meer woningen komen te staan.
Zeist
Op 2 december 1996 is aan één van de drie nieuwe wegen nabij de Kroostweg-Noord de naam Duifhuis gegeven. Voor de wegen aangelegd ten behoeve van de nieuwbouw aldaar zijn historische namen gebruikt van in dat gebied gelegen percelen grond, genoemd in transportakten uit de achttiende en negentiende eeuw.
Den Dolder
Op 3 oktober 1956 genoemd naar Johannes van Duuren (1804-1873). Hij was aanvankelijk ambtenaar bij de stedelijke belastingen te Nijmegen en werd vervolgens benoemd tot ‘opzichter in het Cellenbroederenhuis’ aldaar. Samen met zijn vrouw, Maria van Vulpen, ging hij ertoe over, de cellen waarin de geesteszieken soms jaren waren opgesloten, te openen en de patiënten vrije beweging in de open lucht toe te staan, hen met veel geduld aan goede gewoonten te wennen en hen aan het werk te zetten. Wat het 24-tal patiënten, mannen en vrouwen, in korte tijd onder Van Duuren’s leiding van dat sombere gesticht wist te maken,grenst aan het wonderbaarlijke. Door zijn grote menslievendheid is hij een zegen geweest voor de ongelukkige bewoners van het gesticht en heeft hij een belangrijk aandeel gehad in de omwenteling welke nadien in de verpleging van geesteszieken heeft plaatsgevonden.
Zijn naam en die van zijn vrouw, die hem een krachtige steun is geweest, zijn gebeiteld in het gedenkteken dat in 1949 is onthuld ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van het provinciaal ziekenhuis nabij Santpoort.
Zeist
AI in de vorige eeuw genoemd naar de ligging van de weg ten opzichte van de Van Reenenweg.
