Door Rogier Wiercx
Glorie is vergankelijk. Dat illustreert de voormalige buitenplaats Choisy, waarvan nu slechts 2 natuurstenen palen resteren. De naam leeft voort in de Choisyweg. Gelukkig staat daar de gerenoveerde Choisyschool weer in volle glorie.
Waar nu de Choisyweg loopt, strekten zich tot 1850 de bossen uit van het Zeister Slot. In dat jaar kocht G.A.L.G. Thesing uit Ouderkerk aan de Amstel een bosperceel en liet er een villa met koetshuis en kantoor bouwen. Hij noemde zijn buitenplaats Choisy, wat ‘uitverkoren’ betekent in ‘t Frans. Het ‘deftig, ouderwetsch heerenhuis’ stond aan de Slotlaan, het koetshuis aan de 2e Hogeweg. Het terrein van deze buitenplaats liep tot de achtertuinen van de Krullelaan en de Woudenbergseweg.
Heel oud is de villa niet geworden. In 1911 verkochten de erfgenamen van de laatste bewoners Jonkvrouw van Romondt en mr. Mathieu Emmanuel Claude Bijleveld – heer van Serooskerke, het woonhuis aan de Slotlaan. Waar eens statige bomen ruisten verrezen in 1912 winkels. De achtertuin van Choisy werd in 1913 doorverkocht aan ingenieur A. Th. Baert uit Brummen. Hij deed het in 1919 weer van de hand aan de gemeente Zeist, die hier een ziekenhuis, school, keuringsdienst of politiebureau wilde vestigen. Om het terrein te ontsluiten is in 1920 de Choisyweg aangelegd.
De teloorgang van deze buitenplaats vlakbij het centrum van Zeist was voor veel inwoners een gruwel. Zij zagen met lede ogen aan hoe grote stukken bos langzamerhand bebouwd raakten met villa’s. Het einde van Choisy was één van de argumenten om in 1913 actie te voeren voor behoud van het Zeister Bosch. Die opzet slaagde toen de gemeente het Bosch aankocht en zo behield als natuurgebied. (Zie ’t Onvolprezen Zeister Bosch)
Uiteindelijk verrezen er in het voormalige lustpark twee prachtige gebouwen in Amsterdamse Schoolstijl: de Openbare Leeszaal aan de 2e Hogeweg 83 en een school voor Uitgebreid Lager Onderwijs (U.L.O.) aan Choisyweg 2. In de achtertuin werd de gemeentelijke plantsoenkwekerij gevestigd. De leeszaal is in 1988 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw van de Rabobank. De Choisyschool is in 2011 gerenoveerd en doet nu dienst als kindercentrum. Op de plek van de kwekerij is in 1996 seniorencomplex De Oranjerie gebouwd, vernoemd naar de oude oranjerie uit het bos van Walkart die hier een plekje heeft gekregen.
De Choisyschool heeft tussen 1921 en 2008 heel wat bewoners gekend. Ze is ontworpen door gemeentearchitect Johan Meerdink en was bedoeld als overloop voor de ULO-school aan het Mooie Laantje – de huidige Prof. Lorentzlaan. Decennia lang heeft de vermaarde J.W. Stassen er de scepter gezwaaid als schoolhoofd. Tijdens de oorlog heeft de Duitse Wehrmacht het gebouw enkele maanden gevorderd. Achtereenvolgens was het gebouw een openbare school voor U.L.O., voor Voortgezet Gewoon Lager Onderwijs (V.G.L.O.) en Buitengewoon Lager Onderwijs (B.L.O.) Tussen 1974 en 2008 hebben er beroepsopleidingen voor antroposofen in gezeten: de Vrije Pedagogische Akademie en de Kunstzinnige Therapie Opleiding De Wervel. Een docente herinnert zich: ‘Er heeft tussen de oude muren en uit de open ramen veel zang en muziek geklonken.’
In 2008 was het gebouw uitgewoond en eigenlijk rijp voor de sloop. Maar de R.K. Woningbouwvereniging Zeist, die graag gebouwen met cultuur-historische waarde voor Zeist een nieuwe bestemming geeft, heeft Choisyweg 2 in 2010 aangekocht. De nieuwe eigenaar had al meteen een huurder voor het pand: Kinderopvang ’t Mereltje. Samen hebben ze het schoolgebouw grondig gerenoveerd. Daarbij zijn de stijlelementen van de Amsterdamse School behouden. De voormalige speelplaats werd overdekt met een glazen dak en is, heel toepasselijk, Oranjerie gedoopt. Net als de afgelopen negentig jaar klinken er weer kinderstemmetjes in de Choisyschool.
De R.K. Woningbouwvereniging Zeist heeft in 2013 een fraai geïllustreerd boekje uitgegeven over de geschiedenis van buitenplaats Choisy en Choisyweg 2.
Het is voor geïnteresseerden gratis af te halen op Hortensialaan 30 in Zeist.
