Terug naar overzichtTerug naar overzicht
Protest tegen restauratie slot Zeist

Door R.P.M. Rhoen

Blikvanger gered van sloop

De gemeente Zeist werd in 1924 eigenaresse van het eind 17e eeuw gebouwde Slot Zeist. Een specifieke bestemming had het gemeentebestuur niet voor het gebouw. Louter uit monumentenbelang werd het aangekocht, want er dreigde sloop voor het monumentale gebouw. In de decennia die volgden kreeg het Slot diverse functies.
In 1954 besloot de gemeenteraad tot restauratie. Na jaren van voorbereiding werd in 1960 begonnen met de restauratiewerkzaamheden. In 1969 was de restauratie voltooid en prins Claus opende op woensdag 8 oktober van dat jaar het Slot.

Begin restauratiewerkzaamheden
Afgebrande linker zijvleugel
Verkwisting van gemeenschapsgelden

De kosten van de restauratie en de inrichting bedroegen tien miljoen gulden. Een aantal Zeistenaren verenigde zich in ‘Het comité van de 8ste oktober’ om te protesteren tegen de besteding. Hun woordvoerder was F.N. Willemsen. Het actiecomité was van mening dat het geld beter aan het bestrijden van de woningnood besteed had kunnen worden. Het Slot was ook niet voor de “gewone” Zeistenaar, aldus het comité.

‘Tien miljoen van het Slot, de ongeorganiseerde jeugd in het slop’, ‘Geen paleis, maar huizen’, ‘Aristocratenhobby’, ‘Het Slot een sprookje voor notabelen op kosten van de werkende klasse’. Dit zijn enkele van de leuzen die op spandoeken werden meegevoerd tijdens een demonstratieve optocht op de dag van de opening. Aan de demonstratie namen ongeveer 25 personen deel. Zij waren vooral bezoekers van het jeugdcentrum Lambiek en noemden zichzelf de ‘kritische jeugd van Zeist’. In het kader van de beveiliging had de politie het Slot en de Slottuin doorzocht op explosieven en een inval gedaan in jeugdcentrum.

De PPR (Politieke Partij Radicalen) afdeling Zeist vond het ook onverantwoord dat er miljoenen waren uitgegeven aan het restauratieproject en had bezwaar tegen de opening door een lid van het Koninklijk Huis. De partij bleef dan ook weg bij de opening.

Een mat protest

De jeugdige demonstranten verzamelden zich in het centrum en liepen over de Nassau Odijklaan naar het Slot. Tijdens de tocht werden pamfletten uitgedeeld met het verzoek mee te helpen de actie ook na de officiële opening van het Slot voort te zetten. Via luidsprekers werd het publiek op de hoogte gebracht van hun onvrede over de kostbare restauratie. In de openingstoespraak liet burgemeester Stolk duidelijk merken dat hij niet ingenomen was met de demonstratie die voor het Slot gehouden werd.

De politie belette dat de betogers het Slotplein konden bereiken. De meesten van hen moesten zich tevreden stellen met een plek achter de haag van de reeds aanwezige toeschouwers. Na enige tijd lukte het hen de Nassau Odijklaan te versperren door midden op de weg te gaan zitten. Met deze sitdown-demonstratie beoogde men de hofauto na afloop van de opening tegen te houden. Deze nam echter een andere route en de demonstranten hadden letterlijk het nakijken.

Twee demonstranten voerden een ludieke actie uit. Om te laten zien dat men van mening was dat de tien miljoen gulden die de restauratie had gekost in het water waren gegooid, doken twee jongens met een ‘schatkist’ waarop dit bedrag geschreven stond in de slotgracht en lieten de kist in het water zinken.

Na het vertrek van prins Claus verliep de demonstratie en kwam er een einde aan een van de weinige demonstraties die in het ‘deftige dorp’ Zeist werden gehouden.

Prins Claus opent het gerestaureerde Slot op 8 oktober 1969
Bron

Gemeentearchief Zeist; topografisch-historische documentatie. 14.3.3 Slot Zeist.