Door R.P.M. Rhoen
Samen zingend Kerstmis vieren. Hieraan koesteren veel Zeistenaren nostalgische herinneringen, met name aan de bijeenkomsten in de N.B.M.-hal aan de Boulevard.
Met nog geen zevenduizend inwoners was Zeist rond 1890 een dorp. De sfeer die er aan het eind van de negentiende eeuw heerste, proeft men uit de beschrijving die in de ‘Gids van Utrecht naar Rhenen’ (circa 1890), staat: ‘Het dorp Zeist heeft een steedsch karakter. De nette aaneengesloten huizen, het Gemeentehuis met oud-Hollandschen, fraaien voorgevel (1876), het moderne Post- en telegraaf kantoor, ja zelfs de trottoirs geven het dorp ’uiterlijk van eene stadswijk; de geschoren linden langs de huizen der 2e Dorpsstraat kunnen dien indruk niet wijzigen.’
Het zou het beeld van een plaats uit een verhaal van de Engelse schrijver Charles Dickens kunnen zijn. Dickens beroemd om zijn kerstvertellingen. De advertenties in de plaatselijke krant aan het eind van december, zoals ‘Kerstboomen in alle maat en prijs. Mistletoe, takken van hulst bessen. Sparren- en conifeergroen.’, ‘Groote collectie nieuwe Christmas Cards.’ en ‘Vanaf Woensdag 17 December Kerstboom met tombola. Gelijktijdig zijn wij dan gereed met onze Kerstmis etalages, bestaande uit de nieuwste Luxe Artikelen, benevens alle soorten Kerstboomsieraden, Kerstboomkaarsjes in verschillende soorten.’ versterken dit gevoel alleen maar. Het Leger des Heils hield in 1890 op Tweede Kerstdag in de Nieuwe Sociëteit aan de Slotlaan, hoek 2e Hogeweg, een bijeenkomst met muziek en zang.
Samen zingend Kerstmis vieren. Hieraan koesteren veel Zeistenaren nostalgische herinneringen, met name aan de bijeenkomsten in de N.B.M.-hal aan de Boulevard. De eerste samenzang was om precies te zijn op 19 december 1955. Zeven kerkgenootschappen werkten samen en hadden een commissie gevormd. In de hal waren vierduizend zitplaatsen, maar er kwamen vijfduizend bezoekers naar de Boulevard. De leiding die avond was in handen van een officier van het Leger des Heils. Vanaf kwart over zeven speelde het muziekgezelschap Oefening Baart Kunst op het Stationsplein koraalmuziek. Het Zeister Mannenkoor zong een paar liederen. Twee dominees gingen voor in gebed en burgemeester Korthals Altes las het Kerstevangelie voor. Helaas verliep de belangstelling voor de volkskerstzang binnen vijftien jaar. In 1969 was slechts een derde van de zitplaatsen in de N.B.M.-hal bezet en alleen het kerstlied ‘Stille nacht’ werd massaal meegezongen. Voor het organisatiecomité een teken te stoppen met die traditie.
Natuurlijk stroomden een jaar later op Kerstavond de kerken vol voor een ogenblik van samenzijn en bezinning, maar het karakter van de kerstviering veranderde toch ook. Zo werd bijvoorbeeld in Jonathan een ‘Kerst-inn’ georganiseerd. De meeste bezoekers waren jonge mensen en die waren er niet op uit om een rustige en ingetogen kerst te vieren.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Schitterend Zeist, 2007, nummer 7.
