Door: Tim van der Mast, Siewerd de Jong
Gepubliceerd op Geheugen van Zeist: 01-07-2025
Zeist kent een rijke historie. Op veel plekken in onze gemeente is dit nog zichtbaar en voelbaar. Oude gebouwen, historische plekken en karakteristieke details vertellen samen het verhaal van Zeist. Net zoals deze plekken symboliseren het wapen van Zeist en het logo van de gemeente onze geschiedenis en identiteit. Beide hebben een eigen oorsprong en betekenis. Het wapen verbindt ons met het verleden van Zeist en de families die hier woonden. Het logo weerspiegelt hoe we als gemeente vandaag werken. Verleden en heden blijven op deze manier zichtbaar naast elkaar bestaan.
Het wapen van Zeist heeft een lange geschiedenis. Al in de 12e eeuw werd de familie Van Seijst genoemd in Zeist. Deze familie was eigenaar van de oude Heerlijkheid Seijst en had een eigen familiewapen. Het gemeentewapen van Zeist is hier direct van afgeleid. Er is één verschil: het familiewapen had drie brede kantelen en het gemeentewapen kreeg drie smalle kantelen. Op 11 september 1816 werd het wapen van Zeist officieel vastgesteld door de Hoge Raad van Adel. In de beschrijving staat: een zilveren schild met bovenin een zwart gekanteeld vlak. Dit noemen we een ‘schildhoofd’. In de loop van de tijd werd het wapen soms versierd met een kroon of andere symbolen, maar officieel horen die er niet bij.
Een bijzonder voorbeeld van het gebruik van het wapen is het glas-in-loodraam in de publieke hal van ons gemeentehuis. Daar is het wapen omringd door de wapens van omliggende plaatsen en het Rijkswapen. Op die manier blijft de rijke geschiedenis van het wapen zichtbaar in Zeist.
Onlangs heeft Ar Stramrood een boek geschreven over de geschiedenis van het wapen van Zeist. In dit boek beschrijft hij de geschiedenis van het wapen en geeft hij zijn visie op de betekenis en herkomst ervan door de eeuwen heen. Het wapen leeft nog steeds in Zeist. Veel verenigingen, stichtingen en organisaties gebruiken het wapen in hun logo of als herkenningsteken. Zo hoort het wapen bij de geschiedenis en de gemeenschap van Zeist.
De gemeente Zeist plaatst het wapen op de Erfgoedschildjes die worden uitgereikt aan eigenaren van monumenten. Hiermee eren we hun inzet om het erfgoed van Zeist te beschermen en zichtbaar te houden voor iedereen. Ook op de toga’s van onze buitengewoon ambtenaren van de burgerlijke stand prijkt het wapen van Zeist.
De gemeente Zeist werkt sinds 1991 met een eigen logo voor de bestuurlijke en ambtelijke organisatie. In 1990 is besloten om een beeldmerk te laten ontwikkelen dat past bij de manier waarop de gemeente communiceert. Dit beeldmerk is alleen bedoeld voor het gemeentebestuur en de ambtelijke organisatie. Het onderscheidt zich van het wapen van Zeist, dat symbool staat voor de hele gemeente en haar inwoners.
Vanaf begin 1991 is de gemeente gaan werken met een vaste huisstijl, waarin het beeldmerk een belangrijke plaats heeft. In de huisstijl is vastgelegd hoe de vormgeving, typografie en opmaak van alle gemeentelijke middelen eruitzien. Het oorspronkelijke ontwerp is in 2012 gemoderniseerd, maar de betekenis is hetzelfde gebleven.
In het logo is in abstracte vorm de letter ‘Z’ te herkennen. Het bestaat uit een vierkant vlak met twee open delen. Hierdoor ontstaan drie vlakken die samen het landschap van Zeist symboliseren: de Utrechtse Heuvelrug, het Kromme Rijngebied en daarboven de gemeentelijke organisatie. Zo verbindt het logo de geschiedenis van het landschap met de manier waarop we als gemeente vandaag werken.
Het logo van de gemeente Zeist
Het wapen van Zeist en het logo van de gemeente Zeist bestaan dus naast elkaar. Het wapen is van ons allemaal en hoort bij Zeist. Het logo is van de gemeentelijke organisatie en wordt gebruikt in het dagelijks werk. Zeist is een gemeente die tradities waardeert en tegelijk met de tijd meegaat. Het wapen van Zeist blijft een belangrijk symbool van onze geschiedenis. Het logo van de gemeente helpt ons in de wereld van vandaag. We blijven verbonden met onze geschiedenis en bouwen tegelijkertijd aan de toekomst. Zo houden we verleden en heden in balans. Twee verschillende symbolen, maar samen vertellen ze het verhaal van Zeist.
