Door: Annet Werkhoven
Heel vroeger, nog voor de middeleeuwen, was de streek tussen Driebergen en Amersfoort bosgebied, met hier en daar een akker waarop gerst, rogge, boekweit of tarwe werd verbouwd. In de loop van de tijd werd er steeds meer bos gekapt, om nieuwe velden te ontginnen. De verlaten akkers veranderden in heidevelden en zandverstuivingen met hier en daar nog wat bomen. Alleen schapen graasden nog op de heidevelden.
Zo zag de omgeving er uit toen de, van oorsprong Oostenrijkse, familie De Wetstein Pfister in 1906 uit het toenmalig Nederlands Indië terugkwam naar Nederland. De familie huurde en kocht in 1906 enige hectaren grond en Villa Heidestein van Baron Taets van Amerongen. Door meer aankopen breidde het landgoed in een snel tempo uit tot ruim 150 hectare.
De heer De Wetstein Pfister was waterbouwkundig ingenieur. Onder zijn leiding is er veel gebeurd in het gebied. Hij maakte bijvoorbeeld de omgeving vruchtbaar door middel van de aanleg van een goede waterhuishouding.
Toen de buurman, de heer Turkow van landgoed Bornia, vroeg om zand te mogen winnen op de zandvlakte voor de fabricage van tegels gaf De Wetstein Pfister toestemming. Bij toeval werd toen een waterbron ontdekt. Voor De Wetstein Pfister was het vinden van de bron een mooie gelegenheid om in het kader van de werkverschaffing vlakbij het huis een vijver te laten graven met in het midden een eiland.
Een kanaal vormde de verbinding van de bron naar de vijver. Van de grond die vrijkwam bij het uitgraven van de vijver werd een aarden wal opgeworpen. Aan de andere kant van de wal stond Villa Heidestein. Helaas is deze villa in 1939 in vlammen opgegaan.
Op de wal liet De Wetstein Pfister een theehuis bouwen met daaronder een ijskelder. Daarnaast werd op Heidestein een smalspoorlijntje aangelegd tussen de zandput (nu waterplas) en een kalksteenfabriek bij het Haagje (op Bornia). Op Heidestein reed ook een smalspoortreintje om landbouwproducten en hout uit de aangeplante bossen te vervoeren naar de graanschuur.
De Doornsche Golfclub De Pan had al in 1894 een stuk terrein op Bornia gehuurd en legde daar een golfbaan aan. Doordat een deel van het oorspronkelijke Bornia-terrein in 1908 in handen kwam van De Wetstein Pfister, kreeg de Doornsche Golfclub hem als huisbaas. De golfclub is tot 1927 op Heidestein gebleven, toen verhuisden ze. Restanten van de golfcourses zijn nog te vinden op het terrein.
In 1974 werd Heidestein, door de erven De Wetstein Pfister, aan Stichting Het Utrechts Landschap geschonken.
Met Kerst wordt de oude schaapskooi omgetoverd in een levende kerststal. Schapen van de eigen kudde vormen het decor samen met een ezel uit de Ezelsoïciteit uit Austerlitz. Van een simpel versierde schaapskooi is het kerstgebeuren op Heidestein uitgegroeid tot een groot evenement waar 14 vrijwilligers per dagdeel tijdens de kerstdagen een en ander organiseren. Natuurlijk is er glühwein, warme chocolademelk, erwtensoep en worst.
Dit artikel is al eerder gepubliceerd in Schitterend Zeist.
Met dank aan: Cor en Gerrie van Eikeren en Kim Slaats van Het Utrechts Landschap.
