Terug naar overzichtTerug naar overzicht
De vooroorloogse voetbal verenigingen

Door R.P.M. Rhoen

Met de openingswedstrijd op 7 juni begint het Europees kampioenschap voetbal 2008. Aanleiding om eens naar de historie van het Zeister voetbal te kijken. Een zoektocht in kranten en adresboeken, omdat de verenigingsarchieven helaas niet bewaard zijn gebleven.

Zeister Footballclub "Volharding"

De oudste voetbalvereniging komen we tegen in de Weekbode van 13 december 1899. Hierin wordt verhaald over de ‘returnmatch’ tussen Donar uit Utrecht tegen de Zeister Footballclub “Volharding”. Volharding verloor de wedstrijd. Als excuus werd onder meer aangevoerd dat de Zeister voetballers ‘niets dan heigrond onder hun voeten hebben gehad’. Volharding had in het begin zijn veld achter de gasfabriek aan de Steynlaan en later aan de Blikkenburgerlaan. De club speelde binnen de Utrechtse Voetbalbond (UPVB) tegen de Utrechtse clubs Victoria, Hercules, Mars en Vitesse. Men heeft ook tegen Wilhelmina uit Utrecht gespeeld. In de competitie van 1900-1901, waarin acht wedstrijden werden gespeeld, eindigde Volharding op de vierde plaats. Spelers waren ene W. (keeper), v.Z. (aanvoerder), E.v.d.G. (‘den kleinsten van het elftal’) en ene V. Jammer dat hun namen niet volledig zijn weergegeven. Bestuursleden rond 1902 waren C. Geldof, Jhr. P.J. de Savornin Lohman en Vreven. Het erelidmaatschap werd toen verleend aan de (oud-)leden J.F. Arbous, H.Wz. Vreven, A.J.S.M. Vreven en H. Wolsak.

Voetbalvereniging Zeist - tribune op De Koeburg - 1957
Zeister Voetbal Vereniging - circa 1908
Zeister Sportclub "Olympia"

De tweede club wiens naam bekend is, is Zeister Sportclub “Olympia”. Deze komen we voor het eerst tegen in een bericht van 6 maart 1901. De club speelde op het vroegere veld van Volharding achter de gasfabriek. Helaas worden de spelers in de krant slechts met initialen aangeduid: W.v.L. Jr. (‘linksch-achterhoede’) A.v.L. (‘rechtsbuiten-voorhoede’), J.P. (‘linksch-buiten-voorhoede’), v.S., Fr.v.L. (‘de kleine, kranige’) en ene R. Olympia’s tegenstanders in de competitie van de UPVB waren Celeritas (Utrecht), Hellas (Utrecht), Hercules (Utrecht), Quick (Amersfoort), UDI (Amersfoort) en Victoria (Utrecht). In de competitie 1900-1901 werd Olympia tweede en ontving daarvoor een medaille. ‘Het eerste “blikje” dat op Zeist behaald wordt met Voetbal.’, aldus de correspondent van de krant.

Wanneer de clubs werden opgeheven, is niet bekend. Over Volharding verschijnt in ieder geval na 1902 geen krantenbericht meer. Olympia heeft waarschijnlijk op 1 april 1904 of kort daarna zijn laatste wedstrijd gespeeld. De woorden: ‘Dat deze vereeniging evenwel nog bestaat hoopt zij aanstaande Vrijdag te bewijzen’ zijn een indicatie dat de vereniging een zieltogend bestaan leidde. Zeker de toevoeging dat zij veel van haar goede spelers verloren had. Opvallend voor die tijd is het gebruik van veel Engelse sporttermen.

Diverse voetbalverenigingen

Er waren twee opvolgers. Op 20 november 1904 speelde de Zeister Voetbal Club Achilles tegen Door Oefening Sterk (DOS) uit Utrecht. De voetbalclub Z.V.V. werd op 17 december van datzelfde jaar opgericht. Bij de oprichting telde de vereniging 15 leden. Z.V.V. speelde op 16 april 1905 in Soesterberg een wedstrijd tegen P.H. en Achilles op 22 oktober van dat jaar op zijn terrein nabij de gasfabriek tegen DOS.
Dat de voetbalsport in die jaren maar weinig werd beoefend in Zeist, blijkt uit een bericht in de krant van 27 september 1905.

In april 1907 werd de Zeister Voetbal Vereeniging opgericht. Z.V.V. telde in 1909 45 werkende leden. De vereniging was lid van de UPVB. In de Bond speelde Z.V.V. in de eerste klasse. In 1912 ging de vereniging over naar de Nederlandse Voetbalbond (NVB). De vereniging speelde eerst op een terrein aan de Bergweg, in 1911 aan de Kroostweg en een jaar later aan de Karpervijver. In 1912 werd de naam veranderd in Voetbalvereeniging “Zeist”. F.J. van Norden was captain van het eerste elftal. Alhoewel de vereniging in 1912 75 actieve leden telde, werd ze omstreeks 1913/1914 opgeheven.

De Zeister Voetbalvereeniging “Olympia” werd op 17 januari 1908 opgericht. De eerste captain was G. de Haan. In 1911 speelde Olympia nog mee in de UPVB, maar na 1925 hoort men niets meer over deze vereniging. Dat geldt ook voor Fortuna.

Op initiatief van de vereniging Volksweerbaarheid (1905) zijn vijf voetbalverenigingen als onderafdeling opgericht. De eerste was Groen-Rood, oorspronkelijk D.O.S. geheten, opgericht op 15 december 1907. De vereniging was aangesloten bij de UPVB. Groen-Rood zal waarschijnlijk een jaar of tien hebben bestaan. De tweede was Voetbalclub “Zeist”, opgericht 28 maart 1914, en de derde Voetbalclub “de Zeistenaren”, opgericht 24 mei 1914. Op 13 april 1917 werd de vierde club opgericht Voetbalclub “N.A.S.”. De afkorting staat voor Na Arbeid Sport. In 1923/1924 zijn De Zeistenaren en NAS gefuseerd tot de Voetbalvereniging en Athletiekvereeniging “Z.N.C.”. Na een paar jaar wordt van deze vereniging niets meer vernomen. Nummer vijf was de Voetbalvereniging “de Bijenkorf”, die in 1920 voor het eerst vermeld wordt. Lang heeft deze vereniging niet bestaan. Al deze verengingen hadden hun speelterrein aan de Bergweg en ZNC had nog een terrein aan de Noordweg.

Voetbalclub Zeist speelde de eerste jaren in de UPVB en promoveerde in 1918 naar de NVB. De club breidde zijn sportieve activiteiten uit met een afdeling atletiek en heette in 1926 Voetbalvereeniging en Athletiekvereeniging “Zeist”. In dat jaar speelde Zeist op een terrein aan de Blauwe Schorteldoek; voorheen op een terrein aan de Krakeling en een jaar later op de Koeburg aan de Laan van Rijnwijk.

Op 4 februari 1918 werd de Voetbalvereeniging Jongenskostschool Zeister Sportclub opgericht. Een beetje unieke vereniging binnen de Zeister voetbalwereld.

Bronnen

  • Weekbode voor Zeist, Driebergen en omstreken, 1897-1905;
  • Gemeentearchief ZeistAdresboek van Zeist, 1905-1939; Gemeentearchief Zeist

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Schitterend Zeist 2008, nummer 13