Door Asta Diepen Stöpler
Theo Elbertse: “In de jaren ’60 en ’70 zijn in Nederland en het buitenland veel orgels voor kerken gebouwd en huisorgels, waarvoor wij de pijpen mochten leveren.”
Oprichter Jacques Stinkens opende in 1914 zijn orgelmakerij aan de 2e Dorpsstraat 47. Later was het bedrijf gevestigd aan Nooitgedacht 7, Krugerlaan 11 en vanaf 1942 op de percelen Antonlaan 8, 8a en 10. Sinds 2006 is Stinkens gevestigd op het bedrijventerrein ‘Seyst’, Woudenbergseweg 19E1.
Theo Elbertse werkt vanaf 1969 bij Stinkens, waar hij in 1974 mededirecteur werd. Begin negentiger jaren is de Stichting Jacques Stinkens Orgelpijpenmakers opgericht. Stichtingsvoorzitter Theo Elbertse vertelt over Stinkens Orgelpijpenmakers.
Van de Stinkens fabriek aan de Antonlaan is niets meer te zien. Hier zijn ruim 60 jaar orgelpijpen gemaakt voor kerken en concertzalen over de hele wereld. Van heel klein tot heel groot: 10 millimeter tot 10 meter lang. Vanaf 1914 bouwde oprichter Jacques Stinkens sr. een bloeiend bedrijf op met aanvankelijk drie personeelsleden. De aanschaf van een elektromotor van 5 pk in die periode betekende een belangrijke verbetering van het productieproces.
In de Tweede Wereldoorlog bood Stinkens onderdak en werk aan minstens 10 onderduikers. Als er gevaar dreigde, zochten ze hun toevlucht in de fabriekskelder.
Zijn zoons Jacques jr. en Pierre zetten het bedrijf vanaf 1946 succesvol voort. Zij breidden de productie uit van alleen labiaalpijpen naar ook tongwerken. Beide soorten orgelpijpen worden toegepast in orgels en hebben ieder een heel eigen functie en klank. In de jaren ’60 en ’70 zijn in Nederland en in het buitenland veel orgels voor kerken en huisorgels gebouwd, waarvoor wij de pijpen mochten leveren.
Een bijzondere opdracht betreft de Mariabasiliek in Lichen (Polen), de grootste kerk in het land met 6.500 zitplaatsen. Onze eerste offerte werd zonder opgaaf van reden afgewezen. Tijdens een rondreis door het oosten van Europa, begin deze eeuw, besloot ik de kerk te bezoeken. Daar ontmoette ik de plaatselijke orgelbouwer en ik vertelde hem teleurgesteld te zijn over het mislopen van de opdracht. Hij stelde me gerust met de mededeling dat er maar liefst 5 orgels in de basiliek zouden komen. We kregen toen onder meer de opdracht voor het maken van 219 frontpijpen voor het grootste orgel. Dit orgelfront werd 33 meter breed en 10 meter hoog, het grootste orgelfront ooit door Stinkens gemaakt.
In 1997 restaureerden we de vergulde orgelpijpen van het befaamde 17de-eeuwse Miltonorgel van Tewkesbury Abbey. Deze opdracht was onder de strikte voorwaarde dat ik de kostbare pijpen persoonlijk zou ophalen en terugbrengen in een gesloten, ‘gepantserde’ vrachtwagen. De 46 pijpen zijn gemaakt in 1631 en zijn opnieuw bekleed met bladgoud. Hiervoor is 23 karaats goud gebruikt.
Dit artikel verscheen eerder in De Nieuwsbode op 27 september 2017
In ‘Seijst’ edities 2017-I en 2017-II van het Zeister Historisch genootschap staat een uitvoerige beschrijving van de geschiedenis van Stinkens.
